Elf jaar na The Human Equation kwam Ayreons album uit 2004 tot leven op het podium. Met goedkeuring van Arjen Lucassen begonnen anderhalf jaar eerder de voorbereidingen, zodat het album in september 2015 vier maal kon worden opgevoerd in het Nieuwe Luxor theater in Rotterdam. Lucassen, als zelfbenoemd kluizenaar, had echter al in een vroeg stadium laten weten dat hij zelf niet zou optreden als zijn meesterwerk live werd vertolkt.
Een groot deel van de originele cast keerde terug voor de live-uitvoering. Ondermeer James LaBrie (Dream Theater), Devon Graves (Psychotic Waltz), Marcela Bovio (Stream Of Passion) en Heather Findlay (Mostly Autumn) waren weer van de partij. Alleen Mikael Åkerfeldt (Opeth) en Devin Townsend hadden het te druk en werden vervangen door respectievelijk Anneke Van Giersbergen en Mike Mills. Mike Baker kon er om een andere reden niet meer bij zijn. Hij overleed in 2008. Zijn rol werd ook door Mike Mills overgenomen, die daarmee dus zowel 'Rage' als 'Father' speelde. Joost Van Den Broek heeft de muzikale productie vormgegeven en trommelde voor de band ondermeer drummer Ed Warby (Ayreon, Gorefest), bassist Johan Van Stratum (Stream Of Passion), gitarist Marcel Coenen en celliste Maaike Peterse (Kingfisher Sky) op. Tevens werd er een heel koor gevormd voor de achtergrondvocalen, met daarin bijvoorbeeld Els Prins (Sisters Of Suffocation) en Laura Guldemond (Shadowrise en nu bekend van Idols).
Muzikaal gezien is de show op deze live-uitvoering perfect in orde. Alles klinkt fantastisch. De vocalisten zijn allen uitstekend bij stem en het is een genot om het album tot leven te horen komen. De toevoeging van het koor is een uitstekende zet, want het geeft net dat beetje extra aan de uitvoering. Het album The Human Equation wordt integraal gespeeld maar er zijn wel enkele kleine veranderingen doorgevoerd. Zo komen delen van het nummer Pain nog enkele malen in de show terug, ondermeer als 'solo' van het koor. Ook enkele andere songs (Vigil, Childhood, School en Trauma) worden nog een extra keer aangestipt. Dit blijkt goed te werken in deze setting.
Deze liveversie van The Human Equation is echter niet zomaar een concert, het is een echte rockopera. Op de dvd en bluray zie je het album echt tot leven komen. Alle zangers en zangeressen spelen dus echt hun rol. Het podium bevat diverse locaties waar het verhaal zich op afspeelt en de cast loopt dus de hele show diverse trappen op en af om er te komen. Ook staat de auto waarmee de hoofdpersoon (James LaBrie) is gecrasht op het podium, want daarmee begint het verhaal. Het is fantastisch om te zien hoe deze rockopera wordt opgevoerd. Het decor, het geluid, het licht: Alles lijkt te kloppen. Het is daarom jammer dat de registratie van deze geweldige opvoering te lijden heeft onder slecht camerawerk. Het een en ander wordt wel aardig in beeld gebracht, maar af en toe schokt het beeld erger dan wanneer je met je auto over kinderkopjes rijdt. Ook het in- en uitzoomen van de camera gaat met grote schokken, wat gewoonweg storend is.
The Theater Equation is uitgekomen op bluray en als dubbel-cd met dvd. Wie de bluray aanschaft (of de luxe Earbook, met daarin twee cd's, twee dvd's en een bluray-schijfje) krijgt nog wat extra's. Het leukste van deze toevoegingen is de 'behind the scenes'-documentaire. In veertig minuten komen meerdere castleden aan het woord, evenals muzikale regisseur Joost Van Den Broek. Ze vertellen wat meer over het tot stand komen van deze theaterproductie en je krijgt wat inzicht over het hele proces.
Al met al is dit livedocument zeker de moeite waard voor elke Ayreonliefhebber, ondanks de problemen met de video. Wie bij een van de shows was, zal sowieso opnieuw kunnen genieten. En niet vergeten tot het einde te kijken voor de verrassing.
Act 1:
1. Day One: Vigil
2. Day Two: Isolation
3. Day Three: Pain
4. Day Four: Mystery
5. Day Five: Voices
6. Reprise Pain 1
7. Day Six: Childhood
8. Day Seven: Hope
9. Day Eight: School
10. Reprise Childhood
11. Day Nine: Playground
12. Day Ten: Memories
13. Reprise Pain 2
14. Day Eleven: Love
Act 2:
1. Day Twelve: Trauma
2. Day Thirteen: Sign
3. Day Fourteen: Pride
4. Reprise Vigil
5. Day Fifteen: Betrayal
6. Reprise School
7. Day Sixteen: Loser
8. Day Seventeen: Accident?
9. Reprise Pain 3
10. Day Eighteen: Realization
11. Reprise Trauma
12. Day Nineteen: Disclosure
13. Day Twenty: Confrontation
14. Dream Sequencer System Offline
